Tümevarımsal Düşünce: Özel bir önermeden genel bir önermeye gidişi sağlayan düşünce biçimidir. Parçalardan yola çıkarak bütün hakkında genelleme yapmaktır.
Örnek:
gözlem 1: gördüğüm birinci kuşun gagası sivriydi.
gözlem 2: gördüğüm ikinci kuşun gagası sivriydi.
gözlem 3: gördüğüm üçüncü kuşun gagası sivriydi.
…
…
gözlem n: gördüğüm n’inci kuşun gagası sivriydi.
çıkarım: o halde, bütün kuşların gagası sivridir.
Bertrand russell’in meşhur tümevarımcı hindi hikayesi :
Bu hindi, hindi çiftliğindeki ilk sabahında yemeğin saat dokuzda verildiğini görmüştür. Fakat iyi bir tümevarımcı olduğu için hemen sonuçlara sıçramamıştır. Saat dokuzda doyurulmasının çok sayıda gözlemini yapıncaya kadar beklemiş ve bu gözlemlerini çok değişik şartlar altında; çarşamba günleri, perşembe günleride, ılık günlerde ve güneşli günlerde ve soğuk günlerde, yağmurlu günlerde ve güneşli günlerde tekrarlamıştır. Her yeni gün, listesine yeni bir gözlem önermesi ilave etmiştir. Nihayet tümevarımcı vicdanı ikna olmuş ve o ,”ben her sabah dokuzda kahvaltı yaparım” sonucuna varmak için bir tümevarımlı çıkarımda bulunmuştur.
ne yazık ki bu sonucun,noel arifesinde yenmek üzere boğazı kesildiği zaman,anlaşılmaz biçimde yanlış olduğu anlaşılmıştır.:))bu örnekte doğru öncüllerle tümevarımlı çıkarım,yanlış bir sonuca neden olmuştur. :))
————————————————————————————————-
Özelden özele akıl yürütme: Çocukta odaklanma sorunu olduğu için çocuk tek yönlü düşünür. Çocuğun belli bir dönemde olayları yalnızca geçirdiği yaşantılara bağlı olarak tek yönlü düşünmesidir.
Örneğin: Çocuk annesine “anne notebook ne demek?” diye sorar. Annesi “defter” diye cevap verir. Çocuk da “o zaman book da ter demek” şeklinde cevap verip özelden özele akıl yürütür.
Örneğin: Her sabah kalvaltıda yumurta yiyen bir çocuk arkadaşında kaldığında yemez, annesi kahvaltı yaptın mı diye sorunca, yapmadım der. Ona göre kahvaltı yapmak yumurta yemektir. Çocuk özelden özele akıl yürütmüştür.
————————————————————————————————
Tümevarımsal düşünce somut işlemler döneminde olur mantıklı sonuçlar vardır. Özelden özele akıl yürütmede saçma yada yanlış sonuçlar vardır. Çünkü yanlış eşleştirmeler yapılır.
Parçalar arasında ilişki kurabilmek özelden özele akıl yürütmedır, parça ile bütün arasında ilişki kurmak tümevarımsal düşünmedir.
kpss sokrat 